Gesprekken voeren over de eigen motivatie van ouderen: op welk(e) onderwerp(en) wil iemand iets veranderen? Motiverende gespreksvoering is een belangrijk onderdeel van de Easycare-modules van ROC Nijmegen en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het ROC heeft deze training samengesteld voor BOL-studenten Verzorging en Verpleging. Het biedt hen een goede basis om met ouderen in gesprek te gaan en te blijven, zonder direct met een oplossing te komen.
“Het onderdrukken van de reparatiereflex is een eyeopener”
Op 31 januari 2017 vond een interessante uitwisseling van kennis en ervaring plaats over het thema motiverende gespreksvoering: hoe kunnen ouderen en professionals beter op elkaar aansluiten? En hoe kunnen zij van elkaar leren? Camiel Ex (docent Maatschappelijke Zorg ROC Nijmegen) en Dionne Schellekens (docent Hogeschool Arnhem en Nijmegen) vertelden over de ontwikkelingen in het onderwijs: de theorieën, de modellen én de praktijk. “Vaak weten we wat goed is voor cliënten. We schrijven complete plannen om de kwaliteit van leven te verbeteren, met de beste bedoelingen en met de mooiste ideeën. Hierdoor gaan we vaak voorbij aan de wensen, het eigen inzicht en de eigen wijsheid van cliënten.”, aldus Camiel Ex. “Mijn studenten willen graag hulp verlenen, het maakt ze sterk. En het geeft hen een voldaan gevoel als ze iemand geholpen hebben. Het onderdrukken van de reparatiereflex is een eyeopener. Ze worden zich meer en meer bewust van de oordelen die achter hun houding verscholen zitten.”
De grote voordelen van het bevragen
Aansluiten en daadwerkelijk luisteren naar wat de ander te vertellen heeft, dat is de kern. Daardoor kan de oudere zelf tot keuzes komen en krijgt men meer regie over het eigen leven. Tijdens de kennisuitwisseling hebben ouderen, die weten hoe het voelt om wel of niet gehoord te worden, aangegeven wat er precies gebeurt in het contact tussen professional en oudere. In een rollenspel gaven zij aan of bepaalde vragen van professionals al dan niet als prettig of sturend werden ervaren. Hierdoor ontstonden mooie gesprekken met verhelderende inzichten. De deelnemers kwamen met eigen voorbeelden en samen met de gespreksleiders onderzochten zij de grote voordelen van het bevragen van de cliënt, in plaats van het goedbedoeld aandragen van oplossingen door hulpverleners.
De man, de rups en de vlinder
Camiel Ex opende de bijeenkomst met een mooie metafoor over de man, de rups en de vlinder:
“In een tuin waren veel rupsen. Een man zat vaak geboeid te kijken hoe de rupsen leefden. Op een bepaald moment ging een rups een cocon spinnen en verdween voor lange tijd hierin. Na verloop van tijd verscheen er een kleine opening in de cocon. De man zat uren te kijken hoe de vlinder zijn lijf door de kleine opening probeerde te worstelen. Op een gegeven moment leek het of de vlinder geen vooruitgang meer boekte, hij leek niet verder te kunnen komen. De man besloot de vlinder te helpen, hij pakte een schaar en opende de cocon. De vlinder kwam er nu een stuk gemakkelijker uit, echter, hij had een verweerd lijf, was klein met verschrompelde vleugels. De man bleef kijken want hij verwachtte dat de vleugels zich elk ogenblik konden openen en groter en steviger zouden worden, zodat ze het lijf konden dragen. Maar …….. er gebeurde niets! Integendeel, de vlinder leefde zijn hele leven al strompelend, hij kon zich slecht bewegen met zijn verweerde en verschrompelde vleugels. Hij heeft nooit kunnen vliegen. De man was vol liefde en goede bedoelingen. Maar hij begreep niet dat de kleine opening in de cocon en de worsteling van de vlinder om eruit te komen, de natuurlijke weg was om vocht uit het lijf in de vleugels te persen. Hierdoor zou hij gereed zijn om te vliegen zodra hij de cocon verlaten had. Soms zijn worstelingen precies wat we nodig hebben in het leven. Als we ons leven zouden leven zonder obstakels, dan zouden we kreupel raken, niet zo sterk zijn als we zouden moeten zijn en nooit kunnen vliegen.”
De metafoor geeft een mooi beeld van de dagelijkse praktijk en hoe weerbarstig het soms kan zijn. Docenten pakken hier graag op terug.
Breder aanbod in organisaties
In Netwerk 100 wordt gekeken hoe de training motiverende gespreksvoering breed aangeboden kan worden binnen de organisaties van 100. Via de website houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen.
Wij horen graag uw mening!